နိဒါန်း- ရေအရည်အသွေး၏ အရေးပါမှု
ရေသည် သက်ရှိများ၏ အနှစ်သာရဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာမြေပေါ်ရှိ သက်ရှိအားလုံး ရှင်သန်ရပ်တည်နိုင်သော အဖိုးတန် အရင်းအမြစ်ဖြစ်သည်။ ၎င်း၏အရည်အသွေးသည် ကျွန်ုပ်တို့၏ကျန်းမာရေး၊ ကျန်းမာရေးနှင့် ပတ်ဝန်းကျင်ကို တိုက်ရိုက်ထိခိုက်စေပါသည်။ ပင်မရေအရည်အသွေးညွှန်းကိန်းများသည် ရည်ရွယ်ချက်အမျိုးမျိုးအတွက် ရေ၏ဘေးကင်းမှုနှင့် သင့်လျော်မှုကို အကဲဖြတ်ရန် ကူညီပေးသည့် အရေးကြီးသောဘောင်များဖြစ်သည်။ သောက်သုံးရေမှသည် အပန်းဖြေလှုပ်ရှားမှုများအထိ နှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းခြင်းအထိ ရေအရည်အသွေးကို နားလည်သဘောပေါက်ခြင်းသည် ရေရှည်တည်တံ့သောအနာဂတ်အတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်ပါသည်။
အဓိက ရေအရည်အသွေး အညွှန်းကိန်းများ- အတွင်းကျကျ ရှာဖွေရေး
1. pH အဆင့်များ-
ရေတွင် အက်ဆစ်နှင့် အယ်လ်ကာလီဓာတ် မျှတမှုကို နားလည်ခြင်း။
pH အဆင့်သည် ရေအရည်အသွေး၏ အခြေခံညွှန်ပြချက်ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ရေ၏အချဉ်ဓာတ် သို့မဟုတ် အယ်လ်ကာလီနိုင်မှုကို 0 မှ 14 အထိတိုင်းတာသည်။ pH 7 သည် ကြားနေဖြစ်ပြီး 7 အောက်သည် အက်စစ်ဖြစ်ပြီး 7 နှင့်အထက်သည် အယ်ကာလိုင်းဖြစ်သည်။ ရေနေသတ္တဝါများအတွက် လွန်ကဲသောအဆင့်သည် ရေနေဂေဟစနစ်ကိုထိခိုက်စေနိုင်ပြီး ရေနေမျိုးစိတ်များကို ထိခိုက်စေနိုင်သောကြောင့် မျှတသော pH သည် အရေးကြီးပါသည်။
2. စုစုပေါင်း Dissolved Solids (TDS)-
ပျော်ဝင်နေသော အရာများ ရှိနေခြင်းကို အကဲဖြတ်ခြင်း။
TDS သည် ရေတွင်ပျော်ဝင်နေသော ဇီဝနစ်နှင့် အော်ဂဲနစ်ဒြပ်စင်များ၏ စုစုပေါင်းပြင်းအားကို ကိုယ်စားပြုသည်။ ၎င်းတို့တွင် သတ္တုဓာတ်များ၊ ဆားများနှင့် ခြေရာခံဒြပ်စင်များ ပါဝင်နိုင်သည်။ မြင့်မားသော TDS အဆင့်သည် လေထုညစ်ညမ်းမှု သို့မဟုတ် သဘာဝရင်းမြစ်များမှ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ပြီး အရသာနှင့် ရေဘေးကင်းမှုကို ထိခိုက်စေပါသည်။
3. စိမ်းလန်းမှု-
ရေ၏ရှင်းလင်းမှုကိုနားလည်ခြင်း။
Turbidity ဆိုသည်မှာ ဆိုင်းငံ့ထားသော အမှုန်များ ရှိနေခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ရေ၏ တိမ်ထူခြင်း သို့မဟုတ် မှုန်ဝါးခြင်းတို့ကို ရည်ညွှန်းသည်။ မြင့်မားသော turbidity သည် ညစ်ညမ်းမှုနှင့် အလင်းဝင်ရောက်မှုကို ဟန့်တားနိုင်ပြီး ရေနေအပင်များနှင့် သက်ရှိများကို ထိခိုက်နိုင်သည်။
4. အပူချိန်-
ရေ၏အပူမျှတမှုကို အကဲဖြတ်ခြင်း။
ရေအပူချိန်သည် ပျော်ဝင်နေသော အောက်ဆီဂျင်ပါဝင်မှုကို လွှမ်းမိုးပြီး ရေနေသတ္တဝါများ၏ အသက်ကို ထိခိုက်စေပါသည်။ လျင်မြန်သော အပူချိန်ပြောင်းလဲမှုများသည် ဂေဟစနစ်များကို အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေနိုင်ပြီး ထိလွယ်ရှလွယ်မျိုးစိတ်များ ကျဆင်းလာနိုင်သည်။
5. ပျော်ဝင်အောက်ဆီဂျင် (DO):
ရေနေသတ္တဝါများအတွက် အရေးကြီးသောဓာတ်ငွေ့
DO သည် ရေနေသတ္တဝါများ ရှင်သန်မှုအတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်ပါသည်။ ၎င်းသည် ရေတွင်ရရှိနိုင်သော အောက်ဆီဂျင်ပမာဏကို ညွှန်ပြပြီး DO အဆင့်နိမ့်ပါက hypoxia ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်ပြီး ငါးများနှင့် အခြားရေနေသတ္တဝါများကို အန္တရာယ်ဖြစ်စေနိုင်သည်။
6. ဇီဝဓာတုအောက်ဆီဂျင် လိုအပ်ချက် (BOD)-
အော်ဂဲနစ်ညစ်ညမ်းမှုကို တိုင်းတာခြင်း။
BOD သည် ရေထဲတွင် အော်ဂဲနစ်ဒြပ်များကို ပြိုကွဲစေရန် အဏုဇီဝသက်ရှိများ လိုအပ်သော အောက်ဆီဂျင်ပမာဏကို အကဲဖြတ်သည်။ မြင့်မားသော BOD ပမာဏသည် အော်ဂဲနစ်ညစ်ညမ်းမှုကို ဆိုလိုပြီး eutrophication နှင့် ရေနေဂေဟစနစ်ကို ထိခိုက်နိုင်ချေရှိသည်။
7. Chemical Oxygen Demand (COD)-
ဓာတုညစ်ညမ်းမှုကို အကဲဖြတ်ခြင်း။
COD သည် ရေတွင် ဓာတုတုံ့ပြန်မှုများကြောင့် စားသုံးသော အောက်ဆီဂျင်ပမာဏကို တိုင်းတာသည်။ မြင့်မားသော COD အဆင့်များသည် ဓာတုပစ္စည်းများ သို့မဟုတ် ညစ်ညမ်းစေသော အရာများရှိနေခြင်းကို ညွှန်ပြပြီး လူသားများနှင့် ရေနေသတ္တဝါများအတွက် အန္တရာယ်ဖြစ်စေသည်။
8. နိုက်ထရိတ်နှင့် ဖော့စဖိတ်အဆင့်များ-
အာဟာရညစ်ညမ်းမှုကို အကဲဖြတ်ခြင်း။
ရေတွင် နိုက်ထရိတ်နှင့် ဖော့စဖိတ်များ အလွန်အကျွံ စားသုံးခြင်းသည် အယ်လဂါးပွင့်များ ပွင့်ထွက်စေပြီး အောက်ဆီဂျင်ပမာဏကို လျော့ကျစေပြီး ရေနေသတ္တဝါများ၏ နေထိုင်ရာများကို ထိခိုက်စေနိုင်သည်။
9. စုစုပေါင်း Coliforms နှင့် E. coli-
ဘက်တီးရီးယား ညစ်ညမ်းမှုကို ထောက်လှမ်းခြင်း။
Coliforms နှင့် E. coli များသည် ရေတွင် မစင်များ ညစ်ညမ်းခြင်း၏ ညွှန်ကိန်းများဖြစ်ပြီး ရေကြောင့်ဖြစ်သော ရောဂါများကို ဖြစ်စေနိုင်သော အန္တရာယ်ရှိသော ရောဂါပိုးများ သယ်ဆောင်လာနိုင်သည်။
10. အကြီးစားသတ္တုများ-
အဆိပ်အတောက်များကို အသိအမှတ်ပြုခြင်း။
ခဲ၊ ပြဒါးနှင့် အာဆင်းနစ်ကဲ့သို့သော သတ္တုအကြီးစားများသည် ရေအရင်းအမြစ်များကို ညစ်ညမ်းစေပြီး လူနှင့် တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်များအတွက် ဆိုးရွားသော ကျန်းမာရေးအန္တရာယ်များ ဖြစ်ပေါ်စေသည်။
11. ကလိုရင်း အကြွင်း-
ရေသန့်ဆေးအကဲဖြတ်ခြင်း။
ကလိုရင်းအကြွင်းအကျန်သည် ပိုးသတ်ပြီးနောက် ရေတွင် ကလိုရင်းအလုံအလောက်ပါဝင်မှုကို သေချာစေပြီး ဖြန့်ဖြူးစဉ်အတွင်း ဘက်တီးရီးယားများ ကြီးထွားမှုကို ကာကွယ်ပေးသည်။
12. Trihalomethanes (THMs):
Chlorination ၏ အကျိုးဆက်များကို စောင့်ကြည့်ခြင်း။
ကလိုရင်းသည် ရေတွင် အော်ဂဲနစ်ဒြပ်စင်များနှင့် ဓာတ်ပြုသောအခါ THM များ ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ မြင့်မားသောအဆင့်များသည် ကျန်းမာရေးကို ထိခိုက်စေနိုင်ပြီး ကလိုရင်းပါသော သောက်သုံးရေတွင် စိုးရိမ်စရာဖြစ်လာသည်။
13. ရေဒွန်-
ရေဒီယိုသတ္တိကြွ ညစ်ညမ်းမှုကို ထောက်လှမ်းခြင်း။
ရေဒွန်သည် မြေအောက်ရေတွင် ပျော်ဝင်နိုင်သော သဘာဝအလျောက် ဖြစ်ပေါ်နေသော ရေဒီယိုသတ္တိကြွဓာတ်ငွေ့ဖြစ်သည်။ ရေတွင် ရေဒွန်ပါဝင်မှု မြင့်မားခြင်းသည် စားသုံးသောအခါတွင် ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသော ကျန်းမာရေးအန္တရာယ်များကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။
14. ဖလိုရိုက်
သွားနှင့်ခံတွင်းကျန်းမာရေးကို ဟန်ချက်ညီစေခြင်း။
ဖလိုရိုက်သည် ရေတွင် အကောင်းဆုံးအဆင့်တွင် ရှိနေသောအခါ သွားကျန်းမာရေးအတွက် အကျိုးပြုပါသည်။ သို့သော် ဖလိုရိုက်အလွန်အကျွံသောက်ခြင်းသည် သွားနှင့်ခံတွင်းဆိုင်ရာ ဖလိုရိုရို့စ်နှင့် အခြားကျန်းမာရေးပြဿနာများကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။
15. အာဆင်းနစ်-
အာဆင်းနစ် ညစ်ညမ်းခြင်း၏ အန္တရာယ်များကို နားလည်ခြင်း။
အာဆင်းနစ်သည် သဘာဝအတိုင်း သို့မဟုတ် စက်မှုလုပ်ငန်းဆောင်တာများမှတစ်ဆင့် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သော အဆိပ်အတောက်ဖြစ်စေသော ဒြပ်စင်တစ်ခုဖြစ်ပြီး မြင့်မားသောပါဝင်မှုတွင် ပြင်းထန်သောကျန်းမာရေးအန္တရာယ်များရှိသည်။
16. မာကျော:
ရေ၏ နူးညံ့မှုကို အကဲဖြတ်ခြင်း။
မာကျောမှု ဆိုသည်မှာ ရေတွင် ကယ်လ်စီယမ်နှင့် မဂ္ဂနီဆီယမ် အိုင်းယွန်းများ ပါဝင်နေခြင်းကို ရည်ညွှန်းပြီး ၎င်းသည် အိမ်တွင်းနှင့် စက်မှုလုပ်ငန်းများအတွက် သင့်လျော်မှုကို ထိခိုက်စေပါသည်။
17. Sulfates:
ရေအရသာနှင့် အနံ့ကို စစ်ဆေးခြင်း။
Sulfates သည် ရေကို အရသာခံစေပြီး အနံ့ဆိုးဖြစ်စေနိုင်သည်။ ဆာလဖိတ်အဆင့်များကို စောင့်ကြည့်ခြင်းသည် စားသုံးမှုနှင့် အခြားအသုံးချမှုများအတွက် ရေအရည်အသွေးကို သေချာစေသည်။
18. စုစုပေါင်း အော်ဂဲနစ် ကာဗွန် (TOC)-
အော်ဂဲနစ်ဒြပ်ပေါင်းများကို တိုင်းတာခြင်း။
TOC သည် ရေတွင်ရှိသော အော်ဂဲနစ်ဒြပ်စင်အဆင့်ကို ညွှန်ပြသည်၊ ၎င်းသည် ပိုးသတ်ဆေးများနှင့် အန္တရာယ်ရှိသော ထုတ်ကုန်များအဖြစ်သို့ တုံ့ပြန်နိုင်သည်။
19. Haloacetic Acids (HAAs) နှင့် Trihalomethanes (THMs)-
ပိုးသတ်ခြင်း ရလဒ်များကို ဟန်ချက်ညီစေခြင်း။
HAAs နှင့် THM များသည် ကလိုရင်းသည် အော်ဂဲနစ်ဒြပ်ပစ္စည်းများနှင့် ဓါတ်ပြုသောအခါတွင် ဖြစ်ပေါ်လာသော ပိုးမွှားထွက်ပစ္စည်းဖြစ်သည်။ ဤဒြပ်ပေါင်းများကို စောင့်ကြည့်ခြင်းသည် ဘေးကင်းသော ရေကို ပိုးသတ်ခြင်းမှ သေချာစေသည်။
20. ခဲနှင့် ကြေးနီ-
ညစ်ညမ်းသောပိုက်ဆက်ခြင်းမှကာကွယ်ခြင်း။
ခဲနှင့် ကြေးနီများသည် ပိုက်များနှင့် ပစ္စည်းများမှ ရေထဲသို့ စိမ့်ဝင်နိုင်ပြီး ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးကို ကာကွယ်ရန် စောင့်ကြည့်ရန် လိုအပ်သည်။
21. မိုက်ခရိုပလတ်စတစ်များ-
ညစ်ညမ်းမှုဆိုင်ရာ စိုးရိမ်ဖွယ်ရာများကို ဖော်ထုတ်ခြင်း။
မိုက်ခရိုပလတ်စတစ်များသည် ရေအရည်အသွေးအကဲဖြတ်မှုတွင် အရေးပါသောပြဿနာတစ်ခုဖြစ်လာပြီး ရေနေသတ္တဝါများ၏အသက်အန္တရာယ်နှင့် လူသားတို့၏ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ အကျိုးသက်ရောက်မှုများရှိလာနိုင်သည်။
နောက်ဆုံးအပိုင်းသည် ရေအရင်းအမြစ်များကို ထိန်းသိမ်းရန်၊ ရေအရည်အသွေးကို ကာကွယ်ရန်နှင့် နောင်လာနောက်သား မျိုးဆက်များအတွက် သန့်ရှင်းပြီး ဘေးကင်းသော ရေရရှိရေးတွင် တစ်ဦးချင်းတာဝန်ယူမှု၏ အရေးပါမှုကို အလေးပေးဖော်ပြထားသည်။
အဓိက ရေအရည်အသွေး အညွှန်းကိန်းများ- ကျန်းမာသန်စွမ်းသော အနာဂတ်အတွက် သော့ချက်
ကျွန်ုပ်တို့၏ အဖိုးတန်ဆုံးသော အရင်းအမြစ်များဖြစ်သော ရေကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရာတွင် အဓိက ရေအရည်အသွေးညွှန်းကိန်းများကို နားလည်ရန် အရေးကြီးပါသည်။ pH အဆင့်မှ လေးလံသောသတ္တုများနှင့် အဏုဇီဝညစ်ညမ်းမှုများအထိ၊ အညွှန်းတစ်ခုစီသည် ရေအရည်အသွေးကို အကဲဖြတ်ရန်နှင့် ဖြစ်နိုင်ခြေအန္တရာယ်များကို ခွဲခြားသတ်မှတ်ရာတွင် အရေးကြီးသောအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ပါသည်။ ဤအညွှန်းကိန်းများကို အသိအမှတ်ပြုပြီး လိုအပ်သောအစီအမံများကို အကောင်အထည်ဖော်ခြင်းဖြင့် ကျွန်ုပ်တို့သည် ကျွန်ုပ်တို့၏ကျန်းမာရေးကို ကာကွယ်နိုင်ပြီး၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို ကာကွယ်ကာ အားလုံးအတွက် ရေရှည်တည်တံ့သောအနာဂတ်ကို လုံခြုံစေနိုင်ပါသည်။
FAQs-
မေး- သောက်သုံးရေကို ညစ်ညမ်းမှုဖြစ်စေရန် မည်မျှကြာကြာ စစ်ဆေးသင့်သနည်း။
A- ဘက်တီးရီးယား၊ ခဲနှင့် နိုက်ထရိတ်စသည့် ဘုံညစ်ညမ်းမှုများအတွက် နှစ်စဉ် သင့်သောက်သုံးရေကို စမ်းသပ်ရန် အကြံပြုထားသည်။ အရသာ၊ အနံ့ သို့မဟုတ် အရောင်ပြောင်းလဲမှု တစ်ခုခုကို သတိပြုမိပါက၊ မကြာခဏ စမ်းသပ်ရန် စဉ်းစားပါ။
မေး- ရေအရည်အသွေးအချက်အလက်အတွက် အများသူငှာ ရေအသုံးချမှုအစီရင်ခံစာများကို အားကိုးနိုင်ပါသလား။
A- အများသူငှာ ရေအသုံးအဆောင်များသည် နှစ်စဉ် ရေအရည်အသွေး အစီရင်ခံစာများကို ပံ့ပိုးပေးရမည်ဖြစ်သော်လည်း သတင်းအချက်အလက်များ၏ တိကျမှုနှင့် ဘေးကင်းမှုကို သေချာစေရန် သီးခြားလွတ်လပ်စွာ စမ်းသပ်ခြင်းမှာ အကျိုးရှိသေးသည်။
မေး- ရေစစ်ထုတ်စက်များသည် ရေထဲမှ ညစ်ညမ်းမှုအားလုံးကို ဖယ်ရှားရာတွင် ထိရောက်မှုရှိပါသလား။
A- ရေစစ်စစ်များသည် ထိရောက်မှု ကွဲပြားသည်။ အချို့က တိကျသော ညစ်ညမ်းမှုများကို ဖယ်ရှားနိုင်သော်လည်း အချို့မှာ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် စစ်ထုတ်မှုကို ပေးစွမ်းနိုင်သည်။ အကောင်းဆုံးရလဒ်များအတွက် ဂုဏ်သိက္ခာရှိသော အဖွဲ့အစည်းမှ အသိအမှတ်ပြုထားသော စစ်ထုတ်မှုကို ရွေးချယ်ပါ။
မေး- ငါ့အသိုင်းအဝိုင်းမှာ ရေထုညစ်ညမ်းမှုကို ဘယ်လိုလျှော့ချနိုင်မလဲ။
A- အမှိုက်များကို စနစ်တကျစွန့်ပစ်ခြင်း၊ ဂေဟစနစ်သဟဇာတဖြစ်သော ထုတ်ကုန်များကို အသုံးပြုခြင်း၊ ရေကိုထိန်းသိမ်းခြင်းနှင့် ရေသန့်အလေ့အကျင့်များကို မြှင့်တင်ပေးခြင်းတို့ကို ပံ့ပိုးပေးခြင်းဖြင့် ရေညစ်ညမ်းမှုကို လျှော့ချနိုင်ပါသည်။
မေး- မသန့်ရှင်းတဲ့ရေကို သောက်သုံးခြင်းရဲ့ ကျန်းမာရေးအန္တရာယ်တွေက ဘာတွေလဲ။
A- ညစ်ညမ်းသောရေကို သောက်သုံးခြင်းသည် အစာအိမ်နှင့် အူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာများ၊ ရောဂါပိုးဝင်ခြင်း၊ ဖွံ့ဖြိုးမှုနှောင့်နှေးခြင်းနှင့် ရေရှည်နာတာရှည်ရောဂါများ အပါအဝင် ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ ပြဿနာများကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။
မေး- ရေထိန်းသိမ်းမှုမှာ ဘယ်လိုပါဝင်နိုင်မလဲ။
A- ယိုစိမ့်မှုများကို ပြုပြင်ခြင်း၊ ရေကို ချွေတာသည့် ကိရိယာများ အသုံးပြုခြင်း၊ ရေကို သတိထား၍ အသုံးပြုခြင်းတို့ကို လေ့ကျင့်ခြင်းနှင့် ရေထိန်းသိမ်းခြင်း လှုပ်ရှားမှုများကို ပံ့ပိုးခြင်းဖြင့် ရေကို ထိန်းသိမ်းနိုင်ပါသည်။
တင်ချိန်- ဇူလိုင် ၂၈-၂၀၂၃